| حکمرانی هوش مصنوعی در ایران: سیاست‌ها و چالش‌ها، مطالعه موردی عملکرد دولت شهید رئیسی |
| کد مقاله : 1315-ICR-FULL |
| نویسندگان |
|
جلال نوری *1، محمد لطف اله1، مهدی لطف اله2 1جهاد دانشگاهی صنعتی شریف 2دانشگاه صنعتی شریف |
| چکیده مقاله |
| حکمرانی هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از ابعاد کلیدی تحول دیجیتال، نیازمند سیاست‌گذاری دقیق، تدوین چارچوب‌های حقوقی و مدیریت چالش‌های اجرایی است. در ایران، توسعه و به‌کارگیری هوش مصنوعی با سیاست‌های کلان ملی پیوند خورده و دولت‌های مختلف آن را مورد توجه قرار داده‌اند. دولت شهید سید ابراهیم رئیسی نیز با تأکید بر تحول دیجیتال و مردمی‌سازی خدمات دولتی، اقداماتی در زمینه سیاست‌گذاری، بومی‌سازی فناوری و ارتقای زیرساخت‌های مرتبط انجام داد. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و مطالعه موردی، به بررسی سیاست‌های کلان، چالش‌ها و عملکرد دولت شهید رئیسی در حوزه حکمرانی هوش مصنوعی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حکمرانی هوش مصنوعی در ایران تحت تأثیر سه بُعد اصلی «حقوقی و مقرراتی»، «ساختاری و نهادی» و «اجتماعی و اقتصادی» قرار دارد. در حوزه حقوقی، چالش‌هایی همچون خلأهای قانونی، ضعف تنظیم‌گری و نیاز به تدوین چارچوب‌های اخلاقی وجود دارد. در بعد ساختاری، عدم انسجام نهادی، ضعف زیرساخت‌های فنی و کمبود سرمایه‌گذاری در بومی‌سازی فناوری از موانع اصلی به شمار می‌روند. در سطح اجتماعی و اقتصادی نیز تهدیدات شغلی ناشی از اتوماسیون، کمبود آگاهی عمومی و ضرورت سیاست‌گذاری حمایتی برای توسعه این فناوری مطرح است. بررسی عملکرد دولت شهید رئیسی نشان می‌دهد که اقدامات مهمی در توسعه پلتفرم‌های دیجیتال، ارتقای خدمات دولت الکترونیک و حمایت از استارتاپ‌های هوش مصنوعی انجام شد، اما چالش‌هایی همچنان باقی است. نتایج پژوهش مؤید این است که حکمرانی مؤثر هوش مصنوعی مستلزم تدوین سیاست‌های شفاف، توسعه نهادهای تنظیم‌گر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هاست. |
| کلیدواژه ها |
| کلیدواژگان : حکمرانی هوش مصنوعی، سیاست‌گذاری دیجیتال، دولت الکترونیک، تنظیم‌گری فناوری، تحول دیجیتال، دولت شهید رئیسی |
| وضعیت: پذیرفته شده |