| حکمرانی علم و فناوری در مکتب شهید رئیسی: تلفیق عدالت، مقاومت و پیشرفت |
| کد مقاله : 1234-ICR-FULL |
| نویسندگان |
|
رضا شکری اشکذری *، علیرضا کبیری فرد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری |
| چکیده مقاله |
| در جهانی که الگوهای حکمرانی علم و فناوری با معضلاتی چون نابرابری در دسترسی به امکانات، وابستگی به قدرت‌های فراملی، و غفلت از مبانی اخلاقی مواجه است، شهید رئیسی با اتکا بر سه رکنِ بنیادین عدالت، مقاومت و پیشرفت، راهبردی بومی و اسلامی را برای سیاست‌گذاری در این عرصه ترسیم نمود. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که اقدامات ایشان موجبات تحقق عدالت در توزیع فرصت‌های علمی و فناورانه، به‌ویژه در جغرافیای محروم کشور را فراهم آورده که علاوه بر کاستن از شکاف‌های ساختاری توسعه، با تحویل علم به مثابه ابزاری کارآمد در مسیر رفع نیازهای حیاتی جامعه، مشروعیت نظام حکمرانی را تعمیق بخشیده است. از منظر مقاومت، خوداتکایی فناورانه در قالب حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت پژوهش‌های راهبردی (همچون فناوری‌های نوین نانو و زیست‌محور) تجسد یافته است. در عرصه پیشرفت، جهت‌دهی اخلاق‌محورانه به علم، مبتنی بر تنظیم چارچوب‌های نظارتی برای جلوگیری از انحرافات فناورانه و همسوسازی آن با ارزش‌های اسلامی، ضامن پایداری این الگوی حکمرانی است. چالش‌های پیشِروی این پارادایم، در تنش میان شتاب پیشرفت علمی و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها، و نیز ضرورت بازتعریف توازن میان آزادی پژوهش و هنجارهای دینی تبلور می‌یابد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و واکاوی بیانات، اسناد بالادستی، و مصادیق عینی اقدامات شهید رئیسی، الگوی حکمرانی علم و فناوری در مکتب ایشان را مورد کالبدشکافی قرار داده و در پی ارائه راهکارهای عملیاتی برای تداوم این مسیر، بر پایه آموزه‌های مکتب شهید رئیسی است. |
| کلیدواژه ها |
| توسعه علم‌محور - نوآوری بومی - تنظیم‌گری اخلاقی - |
| وضعیت: پذیرفته شده |